Czy złotówkowicze, podobnie jak frankowicze, zostali nabici przez banki? Ostatnio jest głośno o kredytach złotowych przez drastyczne podwyżki stóp procentowych i WIBOR-u. Czy można uchronić się przed tymi podwyżkami? Czy złotówkowicze, tak jak frankowicze, mogą powalczyć z bankami w sądach? A przede wszystkim – czy umowy kredytu złotowego są uczciwe?
Zacznijmy od tego, czym jest WIBOR
WIBOR to obecnie nic innego jak stopa procentowa, po jakiej banki są skłonne udzielać pożyczek innym bankom.
Kto ustala WIBOR?
WIBOR ustala 10 największych banków w Polsce. W trakcie tzw. fixingu banki składają propozycje stóp procentowych, po jakich są skłonne udzielać kredytów innym bankom. Banki, które biorą udział w ustalaniu wysokości stawki WIBOR, nazywane są dilerami rynku pieniężnego. Są to największe banki działające w Polsce (Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A., Santander Bank Polska S.A., Bank Polska Kasa Opieki S.A., Bank Gospodarstwa Krajowego, Bank BNP Paribas Polska S.A., Bank Handlowy w Warszawie S.A., mBank S.A., ING Bank Śląski S.A., Bank Millennium S.A., oraz Deutsche Bank Polska S.A).
Oprócz wyżej wymienionych banków ważną rolę w fixingu odgrywa Agent Kalkulacyjny. Dokonuje on obliczeń stawki WIBOR w oparciu o dane przesłane przez banki. Agent Kalkulacyjny ustala WIBOR na okresy czasowe, dlatego też wyróżniamy między innymi takie stawki, jak:
- WIBOR1M – dla jednego miesiąca,
- WIBOR(R) 3M – dla kwartału,
- WIBOR(R) 6M – dla okresu półrocznego.
Do ustalenia stawki WIBOR Agent Kalkulacyjny wylicza średnią arytmetyczną proponowanych przez banki stawek. Przy czym, jeśli w fixingu bierze udział 10 banków, Agent odrzuca dwie najniższe i dwie najwyższe stawki. Jeśli zgłoszono 8 lub 9 stawek, wówczas Agent odrzuca dwie skrajne stawki – najniższą i najwyższą. Jeśli zachodzi sytuacja, w której banków jest 6 lub 7, żadna proponowana wartość nie zostaje odrzucona. Natomiast, jeśli zgłoszono 5 lub mniej stawek, stawka na dany termin nie jest kalkulowana.
Zasady i procedury dotyczących ustalania i publikowania stawek WIBOR określa Regulamin Fixingu stawek referencyjnych WIBID i WIBOR.
Czy umowy kredytu złotowego są uczciwe? Jaki wpływ na kredyt ma WIBOR?
Zdecydowana większość kredytów udzielanych przez banki w Polsce to kredyty ze zmiennym oprocentowaniem. Na zachodzie Europy – w przeciwieństwie do kredytów udzielanych u nas – standardem jest oprocentowanie stałe. Oprocentowanie kredytu składa się ze stałej marży banku (wynagrodzenia banku za udzielenie kredytu) oraz stawki referencyjnej WIBOR (kosztu, po którym bank pozyskuje kapitał). Każda zmiana stawki WIBOR powoduje, że zmienia się rata odsetkowa spłacanego kredytu. Spadek stawki WIBOR powoduje obniżenie raty odsetkowej, natomiast wzrost tej stawki oznacza wyższą ratę odsetkową.
Jeśli Twój kredyt jest oprocentowany stawką bazową WIBOR 1M, to rata odsetkowa zmienia się co miesiąc. WIBIOR 3M powoduje jej zmianę co 3 miesiące, natomiast w przypadku kredytu z WIBOR 6M rata odsetkowa kredytu jest zmieniana co 6 miesięcy.
Powyższe rzutuje na koszt udzielonego kredytu. Pomimo że w umowie bank wskazał całkowity szacunkowy koszt kredytu, to wraz ze wzrostem bądź spadkiem stawki WIBOR koszt ten stale się zmienia.
Obecnie łatwo zauważać, że raty kredytu rosną w piorunującym tempie, bo rośnie WIBOR. Jaka będzie wartość finalna tego wskaźnika, dowiemy się – zgodnie z prognozami analityków finansowych – za kilka lat. To oznacza, że trudno dziś oszacować, o ile zdrożeje zaciągnięty przez Ciebie kredyt.
Czy umowy kredytu złotowego są uczciwe? Co jest nie tak z WIBOR-em?
Jak łatwo zauważyć, wskaźnik WIBOR nie ma nic wspólnego z rzeczywistymi transakcjami. Dzieje się tak dlatego, że Agent Kalkulacyjny do jego wyliczenia bierze pod uwagę jedynie dane deklarowane przez banki. Dane te nie są jednak danymi rzeczywistymi. To oznacza, że na potrzeby wyliczenia WIBOR-u banki jedynie deklarują stopy procentowe, po jakich mogą udzielić pożyczek innym bankom. Do transakcji rzeczywistych pomiędzy bankami nie dochodzi, gdyż – jak powszechnie wiadomo – banki finansują akcje kredytowe z depozytów innych klientów. Wskaźnik WIBOR jest zatem wskaźnikiem spekulacyjnym i w żadnym wypadku nie spełnia wymogów Rozporządzenia BMR Unii Europejskiej.
Jak już wyżej wspomniałam, banki nie ponoszą kosztu zakupu pieniądza. Na potrzeby akcji kredytowej nie pozyskują przecież pieniędzy z pożyczek zaciąganych w innych bankach. W przypadku prawie wszystkich już banków kosztem pozyskania pieniądza jest koszt utrzymania depozytów, zatem stawka po jakiej depozyty te są oprocentowane. A te oprocentowane są po znacznie niższych stawkach aniżeli stawka WIBOR. Można śmiało powiedzieć, że WIBOR jest źródłem dodatkowego i nieuprawnionego zarobku dla banku.
Jakie są zasady ustalania WIBOR-u?
Zasady i procedury ustalania stawek WIBOR określa Regulamin Fixingu stawek referencyjnych WIBID i WIBOR. W swoich umowach w zakresie ustalenia wysokości stawki WIBOR banki odsyłają do Regulaminu Fixingu. Jest to wzorzec umowny sporządzony przez podmiot trzeci. Zgodnie z obowiązującym prawem, jeżeli przedsiębiorca (w tym przypadku bank) posługuje się wzorcem umownym (Regulaminem Fixingu stawek referencyjnych WIBID i WIBOR), powinien doręczyć ten Regulamin kredytobiorcy jeszcze przed zawarciem umowy. Oznacza to, że kredytobiorca powinien otrzymać stosowany przez bank wzorzec zanim podpisze umowę. Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w znacznej większości umów kredytowych. M.in. takie banki, jak: mBank, ING Bank Śląski, BNP Paribas czy PKO BP w swoich umowach kredytowych odsyłają do Regulaminu Fixingu. I banki te nie doręczały Regulaminu Fixingu swoim kredytobiorcom przed podsianiem umowy.
Co to oznacza dla umowy kredytu?
Powyższe uchybienia banków powinny prowadzić do wyeliminowania WIBOR z umowy. Co to oznacza w praktyce? Mamy tu dwie możliwości. Pierwsza jest taka, że umowa kredytu złotowego będzie nadal obowiązywała, ale kredyt będzie oprocentowany stałą stopą procentową składającą się tylko z marży banku wskazanej w umowie. Druga możliwość to uznanie przez sąd umowy za nieważną.
Jeśli chcesz zgłębić temat kredytów złotówkowych, to koniecznie obejrzyj nagranie naszego LIVE’a z 12 października 2022 r.:
Czy umowy kredytu złotowego są uczciwe – jak obronić się przed wzrostem stóp procentowych?
Jeśli posiadasz umowę kredytu złotowego skonstruowaną w wyżej opisany sposób, możesz dochodzić na drodze sądowej stwierdzenia nieważności umowy kredytowej w całości. Możesz też żądać usunięcia z treści umowy klauzuli zmiennego oprocentowania i pozostawienia oprocentowania opartego o stałą marżę banku z dnia zawarcia umowy.
Z naszej analizy wynika, że umowy kredytów złotowych, podobnie jak umowy frankowe, są możliwe po podważenia na drodze sądowej. Jeśli posiadasz umowę kredytu hipotecznego złotowego, zdecydowanie warto jej się bliżej przyjrzeć.
W razie pytań zapraszamy do kontaktu.
