Tzw. kredyty we frankach od kilku lat budzą wiele kontrowersji. Zauważyłam jednak, że wciąż są osoby, które nie do końca wiedzą, na czym polega wady tych kredytów. W tym artykule wyjaśnię Ci, na czym polega kredyt we frankach – zarówno ten indeksowany, jak i denominowany..
Początek historii kredytów we frankach
Wszystko zaczęło się mniej więcej w 2004 r. Banki zaczęły proponowanie swoim klientom zaciąganie kredytów we frankach. Powodem było oprocentowanie. Dużo niższe od klasycznego kredytu złotowego ze względu na zastosowanie szwajcarskiej stopy procentowej (Libor). Jednakże pracownicy banku nie informowali kredytobiorców, że ów zobowiązanie wiąże się z ryzykiem walutowym ze względu na jego denominowanie lub indeksowanie do waluty obcej, zazwyczaj do franka szwajcarskiego. A przecież kredyt hipoteczny to zobowiązanie na bardzo długie lata…
Czy kredyt indeksowany różni się od denominowanego?
Wielu naszych Klientów nie odróżnia, jaka jest różnica pomiędzy kredytem denominowanym a indeksowanym. Zapewne wynika to z faktu, że zarówno w pierwszym, jak i w drugim przypadku kwota kredytu wypłacana jest w PLN. Również spłata kredytu odbywa się w PLN.
Co to kredyt denominowany w walucie obcej?
Kredyt denominowany w walucie obcej to kredyt, w którego umowie kwota kredytu wyrażona jest w walucie obcej. Jak już powyżej wskazałam, kredyt taki wypłacany jest w PLN. W momencie wypłaty kredytu bank przelicza kwotę kredytu po swoim kursie kupna. Harmonogram spłaty rat kapitałowo – odsetkowych również wyrażony jest w walucie obcej. Jednakże spłata rat najczęściej następuje w PLN, po kursie sprzedaży, który podobnie jak kurs kupna ustalany jest przez bank. Zdarza się również, że spłata następuje w walucie obcej, jednakże taka sytuacja zazwyczaj ma miejsce po podpisaniu przez kredytobiorcę stosownego aneksu.
Kredyt indeksowany – na czym polega?
W przypadku kredytu indeksowanego, zasadniczą różnicą jest to, że kwota kredytu w umowie wyrażona jest w walucie polskiej. Podobnie jak kredyt denominowany, jest on wypłacany w złotych, zaś harmonogram spłat kredytu jest wyrażony w walucie obcej. W momencie wypłaty, kwota kredytu zostaje przeliczona na walutę obcą. Spłata kredytu, podobnie jak wypłata jest dokonywana w walucie polskiej. W celu spłaty kredytu kwotę raty wyrażoną w harmonogramie w CHF należy przeliczyć po kursie kupna waluty z dnia spłaty. Podobnie i w tym przypadku, spłata rat bezpośrednio w walucie obcej może mieć miejsce po podpisaniu aneksu do umowy.
Bank sam ustalał kurs kupna i sprzedaży
Zarówno w przypadku w jednego, jak i drugiego kredytu bank samodzielnie ustala kurs kupna mający zastosowanie do wypłaty kredytu. To samo dzieje się w przypadku kursu kupna sprzedaży, który ma zastosowanie na etapie spłaty rat przez kredytobiorcę.
Sposób, w jaki bank ustala kurs waluty obcej, nie jest określony ani w umowie ani w regulaminie kredytu. Dotyczy to zarówno kursu kupna, po jakim przeliczona była pierwotna kwota kredytu, jak i kursu sprzedaży, po jakim następnie pobrana jest rata kredytu. Brak uregulowania tej kwestii oznacza, że bank ustala te kursy w sposób dowolny. To oznacza, że kurs ustalony przez bank nie musi mieć nawet odniesienia do kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski.
Saldo zadłużenia w PLN jest nie oznaczane
Zatem kredytobiorcy podpisując umowę kredytu denominowanego nie są w stanie oszacować, jaką kwota kredytu w PLN zostanie im wypłacona. Kredytobiorcy – zarówno w przypadku kredytu denominowanego jak i indeksowanego – nie są w stanie oszacować też, jaka wysokość raty będą spłacać. Kredytobiorca nie jest bowiem w stanie przewidzieć, jak będzie kształtował się kurs kupna i sprzedaży ustalony przez bank.
Bank zarabia na spreadzie
Co więcej, załóżmy, że kredytobiorca w dniu wypłaty kredytu chce spłacić kredyt. Wówczas wskutek zastosowania kursu kupna i sprzedaży kwota podlegająca spłacie byłaby wyższa, aniżeli kwota otrzymana. Przyczyną takiej sytuacji jest fakt, że kurs sprzedaży zawsze jest wyższy aniżeli kurs kupna. Dzięki zastosowaniu dwóch kursów, tj. kursu kupna i sprzedaży bank ma dodatkowy zarobek w postaci spreadu.
Obecnie w orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że powyżej opisane konstrukcje umowy zarówno kredytu denominowanego jak i indeksowanego zawierają niedozwolone postanowienia umowne.
Umowy pseudofrankowe zawierają również inne wady prawne, o czym będzie mowa w kolejnym poście.
Podsumowanie
Końcowo należy podkreślić, że kredyt denominowany oraz indeksowany nie jest kredytem walutowym. W kredycie walutowym kwota w umowie wskazana jest w walucie obcej. Wypłata oraz spłata również odbywa się w walucie obcej, zatem na żadnym jego etapie nie stosuje się żadnych przeliczeń.
Nazwa kredyt we frankach jest zatem dużym skrótem myślowym. W tych kredytach nie było przecież żadnych franków.
Przeczytaj też: O co chodzi z kredytami frankowymi?
adw. Katarzyna Cimek
zajmująca się na codzień podważaniem w sądach kredytów indeksowanych i denominowanych
